STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret AŞ Başkan Teknikeri Yusuf İyi, şirket yerleşkesindeki teknoloji gösterim alanında DAR’ı kullanarak, aygıtın kabiliyetlerini anlattı.
İnşaatlarda yere dökülen “tabliye betondan” oluşturulan 2 blok ve bir sıvalı tuğla duvarın ardındaki canlının tespiti için aygıtı kullanan İyi, 3 duvarın ardında canlının nefes alıyor olması ve göğüs kafesi hareketi, omuz hareketi, el sallama, parmak oynatma üzere mikro-makro hareketlerinin DAR tarafından tespit edilebildiğini söyledi.
Hayırlı, aslında savunma endüstrisi için üretilmesine karşın DAR’ı zelzelede enkaz ortamında kullanmayı denediklerini kaydetti. Aygıtın sağladığı katkıya dikkati çeken Güzel, şöyle konuştu:
“Enkaz ortamında olağanda 22 metre olan uzaklığımız enkazın durumuna nazaran 10, 7, 5 metre olacak biçimde düştü. Arama-kurtarma çalışmalarında depremzedeye seslenerek, nefes alması kâfi lakin ‘elini-kolunu salla’ biçiminde kendisini uyarıp, hareketlerini fazlalaştırarak yerinin tespitini kolaylaştırmayı sağladık.”
DAR’ın ultra geniş bant radar sinyaller vasıtasıyla gözle temas, erişim mümkün olmayan yerlerde, kapalı yerlerde art tarafta bulunan canlının tespit edilmesi hedefiyle geliştirildiğini anlatan Güzel, radarın özel birlikler tarafından meskûn mahal operasyonları, terörle çaba, rehine kurtarma operasyonları üzere alanlarda kullanıldığını lisana getirdi.
DAR İLE KURTARILAN HAYATLAR
Cihazı geliştirirken sarsıntıda, doğal afetlerde, çığda ve yangında kullanılabileceğini öngördüklerini vurgulayan Güzel, zelzele sonrası yürüttükleri faaliyetlere ait şunları söyledi:
“Depremin boyutunun çok büyük olmasıyla bir arada takım olarak 8 kişi, 4 aygıtla Hatay bölgesine ulaştık. Zelzelede birinci kere kullanılan bir eser. Savunma endüstrisi için üretilmiş bir eseri zelzele ortamında birinci enkazlarda deneyimleyerek daha önlemli ilerledik. Aygıt kendini de kabul ettirdikten sonra 4 takıma bölünerek daha süratli formda enkazlarda çalışma yaptık. Toplamda 50’nin üzerinde vatandaşımızın yerinin tespitini yaptık.
İlk Hatay bölgesi Odabaşı Mahallesi’nde çalışmalara başladık. Birinci çalışmamızda art tarafı pres olmuş, ön tarafında açıklık bulunan bir bölgeden ses geldiğini söylüyordu gruplar. Burada 5-5,5 metreden tespit yaptık. Aygıtı birinci defa kullandığımız için biraz daha içeri götürmek istedik. Enkazın içine girerek yaklaşık 2,5 metreden tespit aldık. Grupların çalışmasıyla 1,5-2 saat sonunda yabancı asıllı bir bayanın canlı olarak çıkmasında vesile olduk.
Sonrasında Oduncu Apartmanı bölgesine götürdü bizi takımlar. Burada 4,5 metre aşağıda Reyhan Hanım’ın yerini tespit ettik. Bu esnada tam aksi istikametten zayıf zayıf sinyaller alıyorduk. Vatandaşlara soruldu, o dairede bir anne ve bebeğinin yaşadığı bilgisini aldık. Reyhan Hanım’ın güzel olduğunu teyit ettikten sonra önceliği bebeğe verdik. Gruplar anne ve bebeğine ulaştı, anne vefat etmişti maalesef ancak 7 aylık bebeği enkazdan sağ salim çıkardılar. Sonrasında bodrum kata düşen Reyhan Hanım kurtarıldı.
Birinci kata çıkarak tekrar aramalarımıza devam ettik. Yatak odası, ebeveyn banyosu üzere bir yerden karşı daireden olduğunu iddia ettiğimiz 2,5 metreden sinyaller alıyoruz. Bu sefer grupları o tarafa yönlendirdik. Uğultu formunda ses aldık, Arapça mı konuşuyor anlayamadık. Gruplar 2-2,5 saat çalışıp karşı daireden tam 7 kişiyi aldılar. Biz seslendikçe daima bir ağızdan konuştukları için uğultuyu alıyormuşuz. 7 kişiyi kurtarmak bizi çok memnun etti. Sonrasında 2 metre ileride bir metre sağda, 5 metre ileride 2 metre sağda üzere pozisyon vererek öbür enkazlarda çalışmalara devam ettik.”
“ZAMANA KARŞI YARIŞTA KATKI SAĞLADI, YETENEKLERİ ARTACAK”
Yusuf İyi, DAR’ın bilhassa vakte karşı yarışta arama-kurtarma takımlarına yarar sağladığını vurguladı.
STM’nin DAR’a yönelik devam eden çalışmalarına ait de değerlendirmede bulunan İyi, şunları kaydetti:
“Terörle çaba için tasarlayıp ürettiğimiz cihazımızı enkaz ortamında daha aktif nasıl kullanılırız, 3-4 duvarın değil de 5-6 duvarın ardını nasıl görebiliriz arayışı içindeyiz. Zira dik duran, olağan duran bir binada 22 metreye kadar tespit yapabiliyoruz lakin sarsıntı ortamında enkazın da nasıl yıkıldığına bağlı olarak bu aralık düşüyor. Daha da geliştirerek 5 kat, 6 kat, tahminen daha üstü duvarlarda nasıl tespitler yapabiliriz, buna çalışacağız.”