Dr. Öğr. Üyesi Canan Kocaman, ”Çocuk nörolojisinde günlük pratiğimde son yıllarda haftada 2-3 otizm spektrum bozukluğu olan hasta ile karşılaşır oldum. Bizim çocukluk yıllarımızı düşündüğümde hiç oyuncağım olmadığını anımsıyorum ve sokakta oynayarak geçen vakitler birinci aklıma gelen anılar. Teknoloji bu kadar gelişmediği yıllarda daha da memnunduk. Birinci sefer ilkokul yıllarımda siyah-beyaz ekran televizyon görmüştüm. O yıllarda cep telefonu ise daha hiç ortalıkta yoktu. Giderek kent ömründe yalnızlaşan küçük aileler, ebeveynlerin çalışma şartlarının tartısı ile birlikte vakitle yarış durumu bu şartlarda çocuk yetiştirmeye çalışırken bir tehlike ile karşı karşıyayız. Toplumumuz bu hususta bilinçlenmediği için aile ziyan verdiğinin de farkında olmuyor. En sık duyduğum kıssa yemek yediremediğimiz için ekran izlettik oluyor ek besin geçiş devrinde bilhassa. Hele reklam üzere süratli değişen imajdan CD kaydı yapıp yemek yediren aile ile bile karşılaştım ne yazık ki” dedi.
“Çocuk beyni oynayarak, taklit yolu ile, bizimle vakit geçirerek öğreniyor ve gelişiyor, pasif bir halde ekran izleyerek değil”
Dr. Öğr. Üyesi Kocaman, “0-3 yaş çocuk beyin gelişimi için kritik bir dönemdir. Hayatımızın gizemi bu devirde gizli. Zira beyin gelişiminin %80’i bu devirde tamamlanıyor. Ve çocuk beyni yetişkinlerden farklı olarak plastisite (yeniden organize olabilme) yeteneğine ve daha fazla nöronlar ortası temasa sahiptir. Çocuk beyni oynayarak, taklit yolu ile, bizimle vakit geçirerek öğreniyor ve gelişiyor, pasif bir halde ekran izleyerek değil! Hipnoz üzere bakıyorlar, hiçbir ayrıntıyı anlamıyorlar ve göremediğimiz art fondaki süratli kareler çocuk beynine, “Gelişme dur!” diyor” diye söyledi.
Otizm hastalığının belirtileri ile ilgili konuşan Dr. Öğr. Üyesi Kocaman, “Öğrendiği sözler bir mühlet sonra kayboluyor, göz kontağının azalması ve ismine bakmama, bay bay olmaması, komut almama, heyecanlanınca stereotipi dediğimiz hareketler kanat çırpma, parmak ucunda yürüme davranışı, odaklanamama, odaya girdiğinde toplumsal tepkisizlik kendi dünyasında olma hâli ve daima bir hareketlilik, komut almama, istediği bir şeyi parmakla işaret etme yerine aileyi çekip götürme davranışı en sık gördüğümüz bulgular olarak karşımıza çıkıyor” diye belirtti.
“İkinci çocuklar daha özensiz büyüyor”
Dr. Öğr. Üyesi Kocaman, “Gözlemlerime nazaran ikinci çocuklar ortalıkta büyüyor. Birincisinde daha bir itina birinci göz ağrısı durumu, bu da dikkatimi çeken durumlar ortasında. Uyaran eksikliği sonucu gelişen klinikte en çok gördüğümüz tablo tahminen de yaklaşık hadiselerin %80’i yaygın gelişimsel bozukluk spektrumunda yer almakta. Bunun dışında hala altta yatan sebep bilinmeyen ön planda genetik yatkınlığa eklenen çevresel faktörlerin suçlandığı gerçek otizm tablosu ve otistik bulgular ile giden nörometabolik, nörogenetik hastalıklar da karşımıza çıkmakta. Örneğin bedende beyaz lekeler ile giden, beyni, gözü ve böbreği de etkileyebilen epilepsinin de eşlik ettiği tuberoskleroz hastalığı olan çocuklar, Rett sendromu dediğimiz 6. aydan sonra gelişmede gerileme, baş etrafı küçüklüğü, el ayak küçüklüğü, konuşmanın hiç olmaması, emelli el kullanımı olmaması ile giden bir genetik hastalık da otistik belirtiler göstermektedir” diye vurguladı.
Ayrıca Dr. Öğr. Üyesi Kocaman, “Bu bahiste yazdığım gerçek yaşanmış hasta öykülerinden oluşan ailelere ve alanda çalışan özel eğitim uzmanlara rehberlik edebilecek ‘Otizmin Kıyısından Hikayeler’ kitabımı okumanızı tavsiye ederim. Her çocuk kendine özel gelişmekte. Çocukların beynini koruyalım, yanlış uyaranlara maruz bırakmayalım” diye kelamlarını noktaladı.