Başta İstanbul olmak üzere tüm Türkiye’de kira artışları gündemdeki yerini muhafazaya devam ediyor. Mevzuyla ilgili konuşan Tüketici Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu, kira bedellerinde alt hududun olduğu üzere üst hududunda olması gerektiğini belirtirken, İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa ise kiracı ve mesken sahibinin karşılıklı mutabakatı durumunda türel açıdan sorun olmadığını söz etti.
Depremin akabinde İstanbul’da kira fiyatlarında yaşanan inanılmaz artışlar, mesken sahibi-kiracı ilgisini gündemden düşürmüyor. Fahiş kira artışları nedeniyle mesken sahipleri ve kiracılar ortasında tartışmaların yanı sıra cinayete varan hengameler yaşandı. Fakat mesken sahibi ve kiracılar ortasında yeni bir periyoda giriliyor. Meskenini 2-3 kat fiyat farkıyla kiralamak isteyen konut sahipleri, mevcut kiracılarına konutlarını boşaltmaları için para teklif ediyor. Uzmanlar, mesken sahiplerinin yaşanan kira artışlarının akabinde kendi meskeninin düşük ölçüde kalması ve kiracısının konutu boşaltma teklifini kabul etmemesinin akabinde bu yola başvurduğunu belirtiyor. Uzmanlar geçen yıl kira artışı için kanunla getirilen yüzde 25’lik sonun konut fiyatlarındaki artışı önlemediğini düşünüyor. İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa, kiracı ve mesken sahibinin karşılıklı muahedesi durumunda tüzel açıdan sorun olmadığını belirtirken, Tüketici Konfederasyonu Lideri Aydın Ağaoğlu ise kira bedelinin devlet tarafından alt ve üst sonunun belirlenmesi gerektiğini tabir ediyor.
‘EV SAHİBİNİN EMELİ O VERDİĞİ PARAYI BİRKAÇ AYDA YENİ KİRACIDAN ÇIKARTMAK’
Türkiye’de konut açığı olduğuna dikkat çeken Ağaoğlu, “Son vakitlerde ülkemizde hayli büyüyen bir konut açığı var. Bu da mesken kiralarını ve konut fiyatlarını epeyce yükseltti. Bakın Kanada’da yabancıya konut satışı yasaklandı. Hollanda’da kiralara bir üst hudut getirildi. Şu anda kiralar o kadar arttı ki vatandaş 8 bin 500 lira taban fiyat alıyor. 10 bin liradan aşağı kiralık mesken bulamıyor. Geçtiğimiz yıl hükümetimiz bir karar aldı ve kira artışlarını yüzde 25’le sonlandırması bir tahlil olmadı. Bu noktada birtakım konut sahipleri kendi konutunda 3 bin liraya oturan kiracıyı çıkaramayınca yanındaki 10 bin liraya oturuyor ben bunu çıkarayım diyor. Ayda 7 bin lira ekstra para sağlarım. Bu türlü bir yararı da 12 ayda 140 bin lira olur. Orada aşikâr bir ölçü parayı kiracıya teklif ediyor. Konut sahibinin hedefi o verdiği parayı birkaç ayda yeni kiracıdan çıkartmak. Kimi emlakçılar da bu mevzuyu irite ediyorlar. Yani mesken sahipleri diyor ki sen üç bin liraya oturttuğun kiracıyı çıkart. Ben sana bir hafta sürmez onun 4 katı fiyattan kiracı getiririm. Bu noktada kiralarda bir alt hudut var. Ülkemizdeki yasal mevzuat alt hudut belirlemiş. Belediyelerin emlak vergilerine emsal teşkil eden matrahın yıllık kira fiyatının yüzde 5’inden aşağı olamaz. Bir de üst hudut getirilsin. Örneğin yüzde 6 üst hudut getirilirse belediyedeki rayiç bedel bir milyon ise orada 60 bin lira yıllık kira bedeli, 12’ye böldüğünüzde aylık 5 bin lira olur. Bu türlü bir üst hudut getirilmesi lazım, Hollanda’da yaptılar bunu, birtakım kriterler belirlediler. Semte nazaran, kaç odalı, kaç metrekare olduğuna nazaran, konforuna nazaran kiralara üst hudut getirildi. Bu noktada milletçe hele yaşadığımız zelzele ertesinde artan konut gereksinimini da gözeterek bizim daha insaflı davranmamız gerekiyor. Hepimizin elimizi, cüzdanımıza değil, vicdanımıza koymamız gerekmektedir” dedi.
‘İKİ TARAFIN MUTABIK KALACAĞI BİR MUTABAKAT DA HUKUKEN DE HİÇBİR SAKINCA YOK’
Son vakitlerde bu sıkıntıyla sık karşılaştıklarını belirten İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizamettin Aşa, “Daha evvel de tek tük duyuyorduk yahut başımıza geliyordu. Mesken sahibi para teklif ediyordu. Lakin son periyotta eski kiracıların ödediği bedelin çok düşük kalması, birebir konutun yeni en az üç katı beş katı olması, konut sahiplerini kiracıyı tahliyeye zorluyor. Kabul etmeyene de işte ben ödeyeyim yahut beş ay senden kira almayayım, üste şu kadar ödeme yapayım üzere teklifler de şu anda duyuyoruz. Hatta emlakçıların başına bile geliyor bu. Kiracıda şayet bu mevzuda ılımlıysa yahut o da kabulleniyorsa sonuçta bu bir muahede. Yani iki tarafın mutabık kalacağı bir mutabakat da hukuken de hiçbir sakınca yok. Kimse buna bir şey diyemez” halinde konuştu.
‘YÜZDE 25’LİK HUDUT OLAYI ÇOK MEŞAKKAT YARATTI’
Kadıköy’de Emlakçı Metin Arslanoğlu kiralık daire probleminin bir yara olduğunu tabir ederek, “Özellikle bu yüzde 25’lik hudut olayı çok meşakkat yarattı. Zira eski kiracılara tıpkı binada geçen sene üçe verdiğimiz meskenin yan dairesi 10-15 bine veriyor. Yani ortada çok büyük bir fark var. Mesken sahipleri burada diyor ki ben 3 bin lira alıyorum. Lakin benim konutum yüzde 25’le bağlanmış durumda. Bir arayış içine giriyor mesken sahipleri. Kiracısına işte yüzde yirmi beşi kabul etmiyorum sen bunu 7- 8 -9 bin yap diyor. Kiracı da yüzde 25’lik hakkını korumak istiyor. Mesken sahipleri diyor ki taşınmana yardım edeyim, şu kadar para vereyim yani çıkarmaya çalışıyor bir şekilde” diye konuştu.
‘TAŞINMA PARASI VERECEĞİNİ SÖYLEYEREK MESKENİ BOŞALTMAMI TEKLİF ETTİ’
Çekmeköy’de 4 yıldır oturduğu dairesini, konut sahibinin emlakçı aracılığıyla konutu boşaltması için para teklif ettiğini söyleyen Emlakçı Hacı Karaduman, “Benim 4 yıldır oturduğum konut sahibim, 2023 Nisan ayında artırım yapması gerekirken 5 Ocak 2023 tarihinde beni aradı ve 2 bin 500 lira olan kiramı 4 bin lira olarak ödememi istedi. Ben de kabul ettim. 27 Ocak’ta mesken sahibim tekrar aradı ve konutu sattığını söyleyerek daireyi boşaltma mı söyledi. Bende nasıl boşaltayım? nereye gideyim? Diyerek karşı çıktım. Sonra mesken sahibimin emlakçısı beni aradı, konuttan çıkmayacağımı söyledim. Sonra emlakçı 5 ay kira verme, 15 bin lirada taşınma parası vereceğini söyleyerek konutu boşaltmamı teklif etti. Bizi oyuna getireceklerdi, düşmedik onların oyununa. Ben kiramı ödemeye devam ettim. Bu seferde mesken sahibi tekrar bildiri atarak kirayı 5 bin lira olarak ödemeye devam etmemi söyledi. Konutu alacak biri olursa satacağını da belirtti. Ben bir firma sahibi olarak, burada yıllarını vermiş bir insan olarak, bana bunu yapanlar öbür insanlara da birebirini yapıyorlar” tabirlerini kullandı.