Şehir merkezine 46 kilometre aralıkta bulunan Tek Tek Dağları Ulusal Parkı içindeki arkeolojik alanda 2017’de başlatılan hafriyat çalışmaları sürüyor.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Göbeklitepe’deki yapılara benzeyen ve birinci belirlemelere nazaran neolitik periyoda ilişkin “T” biçiminde 250’nin üzerinde dikili taş tespit edilen alandaki çalışmalarda bu yıl kıymetli bulgular elde edilmesi hedefleniyor.
Kazı Lideri Prof. Dr. Necmi Karul, AA muhabirine, tarihi 12 bin yıl öncesine dayanan Taş Zirveler Projesi çerçevesinde 2023 hafriyat çalışmalarına başladıklarını söyledi.
Bu yıl çalışmalara Şanlıurfa Valiliği ve kentteki belediyelerin kıymetli dayanak verdiğini anlatan Karul, şöyle konuştu:
“Bu durum, bizim imkanlarımızın artması manasına da geliyor. Böylece burada daha efektif çalışma yapmamıza imkan sağlanıyor. Çalışmalarımız yaklaşık 3 ay sürecek. Planlamasını yaptık ve bu Taş Doruklar Projesi’ndeki bütün hafriyatlar için geçerli. Karahantepe’de 40’a yakın kişi çalışıyor. Taş Zirvelerin tamamında ise bu sayı 70’i buluyor. Olağan bu mühletin tümü için geçerli değil. Muhakkak periyotlarda sayımız azalacak, belirli devirlerde artacak. Yaz aylarında Şanlıurfa’da bir arkeoloji kümesinin, büyük bir kalabalığın, bilim insanlarının bir ortaya geldiği ve bunun bir nevi çok süratli, ağır, faal bir bilgi üretiminin gerçekleştiği biçiminde yorumlamamız yanlışsız olur.”
Karul, bölgedeki hafriyatları çok önemsediklerine dikkati çekerek, 12 bin yıl önceye uzanan birinci köylerdeki arkeolojik kazıların Şanlıurfa’nın uygarlık tarihine yaptığı katkıyı da gözler önüne sermesini öngördüklerini kaydetti.
– “BUĞDAY, ARPA VE BAKLAGİLLERİN YABANİ TOHUMLARINA RASTLADIK”
Karahantepe, Göbeklitepe ve geçen yıllarda kazılan yerlerle birlikte 10 arkeolojik alanda çalışmaları sürdüreceklerini lisana getiren Karul, Karahantepe’de geçen yıl açığa çıkardıkları kalıntıların içinde elde edilen buluntuların kıymetlendirilmesine yönelik yıl uzunluğu çalışmalar yaptıklarını da vurguladı.
Bunların içinde bilhassa arke botanik bilgilere ait sonuçlar olduğunu aktaran Karul, şu bilgileri verdi:
“Özellikle buğday, arpa ve baklagillerin yabani tohumlarına rastladık. Fakat çok az sayıda da bunların tarıma alınmış örnekleri olabilecek tiplerle karşılaştık. Bu da bize yerleşikliğin başlangıcında insanların şimdi avcı, toplayıcı bir ömür sürdüğünü, vakit içinde de evcilleştirmeye ve tarıma başladıkları sorularına karşılık niteliğinde. Fakat natürel bunlar az sayıdaki bilgiyle çok açık konuşabileceğimiz şeyler değil, nihayetinde vakit içinde sorularımıza yanıt bulabileceğimize ait buluntular olduğunu söyleyebiliriz.”
– SÜREKSİZ ÇATI PROJESİ HAYATA GEÇİYOR
Yeni etap çalışmaları hakkında bilgi veren Kural, “2023 yılında daha çok bugüne kadar hafriyatı yapılan alanlarda devam etmeyi ve bu kalıntıları koruma-sağlamlaştırma süreçleri gerçekleştirmeyi hedefliyoruz.” dedi.
Alanın kuvvetli tabiat şartlarına sahip olduğunu belirten Kural, şunları kaydetti:
“Burası tabiat şartları güç bir yer. Yani ısı farkı çok sert olduğu bir yer, rüzgâr alan bir yer. Münasebetiyle gerek yapıların duvarları gerekse dikili taşların üzerindeki kabartmalar bu kaidelerden olumsuz istikamette önemli formda etkilenmeye açık. Alanın da korunmasına yönelik birtakım proje çalışmalarımız oldu. Bugüne kadar tasarım niteliğinde 7 çatı projesi çalışıldı. Bunlardan bir adedinin üzerinde karar kılmış üzereyiz. Önümüzdeki hafta buradaki taban etütlerini tamamladıktan sonra o seçtiğimiz projenin sonuncu projesini elde edeceğimizi varsayıyoruz. Kısmet olursa da 2023 yahut gelecek yılın başında burada bir muhafaza çatısının inşasının çalışmasına başlanması kelam konusu.”
